- отағасы
- зат.От басының иесі.
Қуралұлы А. Қазақ дәстүрлі медениетінің энциклопедиялық сөздігі.— Алматы: «Сездік-Словарь» . 2007.
Қуралұлы А. Қазақ дәстүрлі медениетінің энциклопедиялық сөздігі.— Алматы: «Сездік-Словарь» . 2007.
отағасылық — зат. Отағасы болғандық, үй иесілік. Сүйген жарының шарапаты қатты жүнжіп кеткен жігіттің еңсесін тез түзеп, о т а ғ а с ы л ы қ міндеттерін бұлтартпай орындататын дәрежеге жеткізген (Қарақат тер., 62) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
додашыл — сын. Додаға түскіш, додаға лайық (ат). Саймасайдың күрең қасқасы д о д а ш ы л мал еді (Ш. Мұртазаев, Қызыл жебе, 34). Ақеділдің тақымына д о д а ш ы л бәкене сары айғыр тиіп еді (Р. Ниязбеков, Отағасы, 9) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
айла — (Ауғ.; Ир.) отбасы, отағасы … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
дүрішкелеу — (Түрікм., Небид.) шайға қалампыр, қара бұрыш қосу. Отағасы жұмысқа кеткенде абысын ажын жиналып алып, өсекті соғып отырып д ү р і ш к е л е п шай ішеді (Түрікм., Небид.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
беделі — I сын. Бедесі бар, беде өскен. Семей облысынеда көібнесе селеулі, б е д е л і, жусанды, сортаңды жайылымдықтар кездеседі (Ертіс, 02.06.1963). II зат. Мөлшер, көлем, шама. Қылыш суырып, найза толғамалы он он бес жылдың б е д е л і болып еді (Р.… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
беделінде — үст. Шамасында, мөлшерінде, көлемінде. Айналасы екі үш жетінің б е д е л і н д е шаңы аспанға шығып, тұяқкешті боп қу тақырланып шыға келеді (Р.Ниязбеков, Отағасы, 137). Бұрын осы төңіректің бәрі телегей теңіз көл екен, бесалты жылдың б е д е л і … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жасындан — ет. Жасындай жалтжұлт ету, от шашу, ұшқындау. Жұрт кемпірдің жүзіне аңырап қарағанда кәрі шүңірек өткір көзінің от шашып, ж а с ы н д а н ы п алғанын көрді (Р. Ниязбеков, Отағасы, 123) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жойқындылық — зат. сөйл. Жойқындық. Мұндай ж о й қ ы н д ы л ы қ т ы ешкім көрмеген шығар (Р. Ниязбеков, Отағасы, 41) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қызылкөзден — ет. 1. Ала көзбен қарау, еліру, құтыру. Қарагер жүгенді жұлқып, қ ы з ы л к ө з д е н е соңына қарай берді (Ө.Қырғызбаев, Қырда., 87). Қанның иісінен кәдімгі қордағы ит қ ы з ы л к ө з д е н і п, құтырып кетеді екен (Жалын, 1974, №4, 34). 2. ауыс … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қырбық — мұрт. Жұқа, селдір, тықырлау мұрт. Қапсағай бойлы, қалқан құлақ, қ ы р б ы қ м ұ р т отағасы күнде қолға түсіп жатпайтын қадірлі қонақтарға жас құлын сойды (Р.Отарбаев, Біздің ауыл., 194) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі